Alcesimarcus amore captus
Plautus, Cistellaria, 203-227

Oscar Testoni, ultima edizione: 6/11/2021

O
s
c
a
r

T
e
s
t
o
n
i

-

O
s
c
a
r

T
e
s
t
o
n
i

-

O
s
c
a
r

T
e
s
t
o
n
i

-

O
s
c
a
r

T
e
s
t
o
n
i

Alcesimarchus

Credo ego Amorem primum apud homines carnificinam commentum.
- Ego credo Amorem [fuisse] primum apud homines commentum carnificinam
Hanc ego de me coniecturam domi facio, ni foris quaeram,
- Ego facio hanc coniectura de me domi, ni foris quaeram,
qui omnes homines supero atque antideo cruciabilitatibus animi.
- qui supero omnes homines atque antideo cruciabilitatibus animi.
Iactor crucior agitor stimulor, vorsor

in amoris rota, miser exanimor,

feror differor distrahor diripior,

ita nubilam mentem animi habeo.
- ita habeo mentem animi nubilam.
Ubi sum, ibi non sum,

ubi non sum, ibi est animus,

ita mi omnia sunt ingenia;

quod lubet, non lubet iam id continuo,

ita me Amor lassum animi ludificat,
- ita Amor ludificat me lassum animi.
fugat, agit, appetit, raptat, retinet,

lactat, largitur: quod dat non dat; deludit:

modo quod suasit, id dissuadet,

quod dissuasit, id ostentat.

maritumis moribus mecum experitur

ita meum frangit amantem animum;

neque, nisi quia miser non eo pessum,

mihi ulla abest perdito permities.
- ulla permities abest mihi perdito.

Ita pater apud villam detinuit

me hos dies sex ruri continuos,

neque licitum interea est meam amicam visere ...

estne hoc miserum memoratu?




205









210







215
crēdo, crēdis, credidi, creditum, credĕre) - credo regge infinitiva con esse sottinteso - Amorem: personifcazione - soggetto dell'infinitiva
commĭnisco, commĭniscis, commentum, commĭniscĕre, ideare, escogitare - commentum: supino attivo con valore finale
carnificīnă, -ae: mestiere del carnefice
coniectura, -ae. f. supposizione, congettura, ragionamento - de me: provenienza -domi: locativo - , congiunz., a meno che, se non
qui: riferio a ego
antidĕo, antidis, antidii, antiditum, antidire, tr./intr. anomalo, precedere nel tempo e nello spazio, essere anteriore, prevenire, essere superiore
crŭciābilitas, -is, f., tormento - cruciabilitatibus: ablativo di limitazione
iacto, iactas, iactavi, iactatum, iactāre, gettare con forza, sballottare, intensivo di iacio
crucio, -as, -avi, -atum, -āre, torturare, tormentare (qui al passivo: sono tormentato)
ăgĭto, -as, -avi, atum, -āre, spingere, agitare, incalzare, tormentare, perseguitare, deridere
stĭmŭlo, -as, -avi, -atum, -āre, tr. stimolare, spronare, tormentare, molestare
vorso, -as, -avi, -atum, -āre, tr. volgere, rivoltare, rigirare
exănĭmo, -as, -avi, -atum, -āre, tr. rendere senza fiato, spossare, al passivo: restare senza fiato - miser (compl. predicativo de soggetto) sarà termine usato dai poeti elegiaci per descrivere la propria condizione di amanti infelici (lo era già al tempo di Plauto?)
fĕro, ffĕrs, tuli, latum, ffĕrre, portare
diffĕro, diffĕrs, distuli, dilatum, diffĕrre, tr. disperdere, lacerare, dilaniare
distrăho, -is, -axi, -actum, -ĕre, tr. rompere, lacerare, fare a pezzi
dīrĭpĭo, -is, diripui, direptum, -pĕre (dis+rapio, quindi rapere spargendo qua e là), tr. lacerare, straziare, fare a pezzi
nūbĭlus, nubilă, nubilum, agg., nuvoloso, (fig.) oscuro, tenebroso, turbato, malinconico, confuso, obnubilato
v. 213: DAT (mi=mihi) + sum - ingenia: cartteri, personalità, in iperbato con omnia
lubet, intr. imp., piacere, essere gradito - contĭnŭō, avv. subito dopo, ininterrottamente
lūdĭfĭco, -as, -avi, -atum, -āre, tr. ingannare, canzonare
lacto, -as, -avi, -atum, -āre, tr., allettare, adescare, lusingare
largĭo, -is, -itum, īre, tr. elargire, offrire, dare, prodigare, qui impers.: "mi si fa doni"
dēlūdo, -is, delusi, delusum, -ĕre, tr. intr., ingannare, beffare, schernire, prendersi gioco di qualcuno
v. 221: "Agisce con me con modi moribus propri del mare maritumis"
permĭtĭēs, permitiei, V, disgrazia, rovina

Oscar Testoni, ultima edizione: 6/11/2021


www.oscartestoni.it
www.saratestoni.it
www.oscartext.com